Halaman

Kamis, 19 Mei 2016



TEMBANG DOLANAN
Tembang dolanan iku jinis tembang sing prasaja, biasa ditembangaké déning bocah-bocah cilik, utamané ing padésan, sinambi dolanan bebarengan karo kanca-kancané. Lumantar lagu dolanan, bocah-bocah dikenalaké bab sato kéwan, sato iwèn, thethukulan, tetanduran, bebrayan, lingkungan alam, lan sapanunggalané. [1]
Kadhangkala tembang dolanan uga ditembangaké déning waranggana jroning swasana tinamtu ing pagelaran wayang kulit.
Iki kaca kanggo ngumpulake syair tembang dolanan utawa tembang sing kerep diunekke bocah-bocah.
Cublak-cublak suweng iku sawijining tembang dolanan, sing biasa ditembangaké déning bocah-bocah cilik sinambi dolanan bebarengan kanca-kancané.
Cublak cublak suweng
Suwenge ting gelèntèr
Mambu ketundhung gudèl
Pak empong lera-léré
Sapa ngguyu ndelikkaké
Sir sir pong dhelé gosong
Sir sir pong dhelé
Gajah-gajah kuwi salah sawijining tembang dolanan sing kerep ditembangaké déning bocah-bocah cilik nalika utawa sinambi dolanan. Surasa tembang Gajah gajah kaya tinulis ing ngisor iki:
Gajah, gajah, mréné tak kandhani jah
mripat koyo laron, siung loro,
kuping gedhé
kathik nganggo
tlalé
buntut cilik, tansah kopat kapit
sikil koyo bumbung
mung mlakumu mégal mègol
Gundhul Pacul amujudaké tembang bocah-bocah kang populèr ing Jawa Tengah. Tembang iki kalebu tembang lelucon. Surasané tembang kasebut, koyo kang tinulis ing ngisor iki:
Gundhul gundhul pacul cul, gembèlengan
nyunggi nyunggi wakul kul, gembèlengan
wakul ngglimpang, segané dadi sak ratan
wakul ngglimpang, segané dadi sak ratan
Lirik tembang Gambang Suling:
Gambang suling, ngumandhang swarané
thulat thulit, kepénak uniné
uuuuniné mung
nreyuhaké ba-
reng lan kentrung ke-
tipung suling, sigrak kendhangané
Tèks tembang Menthog Menthog:
Menthok, menthok, tak kandhani
mung rupamu, angisin-isini
mbok yo ojo ngetok, ono kandhang waé
enak-enak ngorok, ora nyambut gawé
menthok, menthok ... mung lakukumu megal megol gawé guyu
Tembang dolanan sendiri bisa dibagi menjadi 2 jenis yang berbeda, yaitu :

A. Tembang Dolanan Gagrag Lawas

Tembang dolanan gagrag lawas yaitu tembang dolanan yang mungkin tidak jelas nama pengarangnya atau NN, sifatnya klasik, dan makna lagunya sulit untuk ditebak. Biasanya tembang ini diciptakan sudah lama sekali bahkan sebelum tahun 1900-an. Contoh tembang dolanan gagrag lawas adalah :

– Gundul Gundul Pacul
– Pendhisil
– Wajibe Dadi Murid
– Jaranan
– Lir-Ilir
– Cublak-cublak suweng
– Aku Duwe Pitik
– Sinten Numpak Sepur
– Menthog – Menthog, dsb.

B. Tembang Dolanan Gagrag Anyar

Tembang dolanan gagrag anyar yaitu tembang dolanan yang bersifat kreasi baru, mudah ditebak makna lagunya, dan nama pengarangnya jelas. Jika tembang dolanan gagrag lawas diciptakan sangat lama, maka tembang dolanan gagrag anyar diciptakan belum terlalu lama, misalnya pada tahun setelah 1900 an. Contoh tembang dolanan gagrag anyar adalah :

– ( Karya Ki Narto Sabdo ) Gugur Gunung, Lumbung Desa, Tahu-tahu Tempe, Jamu Jawa, Gula Klapa.
– ( Karya Ki Anom Suroto ) Solo Berseri dan Mas Sopir.
– ( Karya Sarwanto, S. Kar ) Wonogiri Sukses, dsb.

Tidak ada komentar:

Posting Komentar

Serat Wulangreh Pupuh Gambuh

 Serat Wulangreh Pupuh Gambuh Piwulang ing Serat Wulangreh lan ngapresiasi Serat Wulangreh.             Piwulang ing Serat Wulangreh iku man...